Opheffen alle provincies

Plasterk heeft gelijk. De fusie van 3 provincies tot een landsdeel is een goed idee. Daarmee wordt een bestuurlijke vernieuwing ingezet die de overheid meer efficiënt maakt. Logisch om dan door te pakken; en het mooie Nederland werkelijk goed te besturen. Maar hoe moet dat?

De provincies zijn een dikke bestuurslaag uit de tijd van de postkoetsen en ijlbodes te paard. De commissaris van de koning heeft nog een logeerkamer voor de bezoekende koning of minister die niet op een dag heen en weer konden reizen uit Den Haag. De beleidsvrijheid van provincies is al lang minimaal gemaakt. Had de provincie vroeger nog eigen auto kentekens, tegenwoordig is de rol van de provincies op autobeleid beperkt tot het heffen van opcenten. Een relikwie uit de tijd van tolbruggen en grindwegen.

Provincies gaan over ruimtelijke ordening en openbaar vervoer. Af en toe doet een provincie stoer door cultureel beleid vast te stellen en daar een bescheiden budget voor ter beschikking te stellen. Dat wordt dan waarschijnlijk besteed aan de volgende 3 onderzoeksrapporten. Maar de schaal van de provincie is te klein voor echt beleid, en te groot voor lokale afweging. Op lokaal niveau maken we keuzes over hondenbeleid. Elke stad heeft zijn omstandigheden die vragen om specifieke keuzes. Ook de locale economie, met lokale ondernemers en lokale werkgelegenheid vraagt om lokale keuzes in de lokale politiek. Daar kan een provincie geen inbreng in leveren. Op nationaal niveau maken we keuzes over werk en inkomen, over belastingen en ethische kwesties. De provincies hebben hier geen enkele betekenis in. En veel regelgeving is nog een maatje groter: Europees denken! En ruimtelijke ordening en Openbaar vervoer, die klassieke onderwerpen van de provincie? Die onderwerpen spelen vooral regionaal. Een cluster van gemeentes, die goed met gemachtigde lokale bestuurders efficiënt met de middelen omgaan. Geen extra bestuurslaag, maar lokale bestuurders met mandaat. De kop van Noordholland, metropoolregio Amsterdam, het Gooi. Stadsregio Amsterdam is daar een uitmuntend voorbeeld van. Een kleine efficiente machine die, min of meer democratisch bestuurd, heel snel en voortvarend de kwaliteit van openbaar vervoer en de infrastructuur verbetert.

Waarom is het voorstel van Plasterk goed? Omdat het een stap is naar de ontmanteling van de provincies. Want dat is wat er moet gebeuren. De provincies hebben slechts een rol in het toetsen van gemeentelijke plannen aan het nationale en europese beleid. Dus een soort grote ‘Omgevingsdienst’, die overzicht heeft over de regionale samenwerkende gemeentes. Zonder bestuurders, zonder parlement in een klassiek paleis, zonder dienstauto’s. In de tijd waarin Groningen binnen een dagdeel te bereiken is, en waar online de hele wereld in huis is, is de provincie overbodig. Rest voor de provincie de folkore van de logeerkamer van dat andere achterhaalde instituut: het koningshuis…