Voorzorgsprincipe UMTS masten

Er is de laatste maanden commotie ontstaan over nog te plaatsen zendmasten voor mobiele communicatie in woonwijken in Hoofddorp en Nieuw-Vennep. Donderdagavond heeft de gemeenteraad besloten, met instemming van de PvdA-fractie, om een geplande sessie over dit onderwerp te verdagen. Graag leg ik nogmaals uit wat het standpunt van de PvdA hierover is.

Voorzorgsprincipe

Bijna alle Nederlanders gebruiken mobieltjes om te bellen, te sms’en, te whatsappen en – steeds vaker – om te internetten. En er kan steeds meer, zoals video’s bekijken en mobiel gamen. De techniek schrijdt voort (van gsm naar umts, van 3G naar 4G) en maakt ook steeds meer mogelijk. Aan de andere kant zijn daarvoor steeds meer zendmasten nodig, zowel voor voldoende dekking, voor het groeiende gebruik als voor het stijgende aantal gebruikers.

Zendmasten voor mobiele communicatie maken gebruik van elektromagnetische straling van een bepaalde frequentie. Juist omdat over de mogelijke gezondheidsrisico’s van deze straling op langere termijn niet veel bekend is, is het noodzaak daar voorzichtig mee om te gaan. Aan het einde van de negentiger jaren was de gemeente Haarlemmermeer daarin voorloper toen het nog om gsm-masten ging. En in 2005 heeft de gemeenteraad op initiatief van de PvdA een nieuwe umts-mast op korte afstand van een kinderdagverblijf in Nieuw-Vennep weten tegen te houden.

Rijksoverheid

Sinds die tijd is er regelmatig overleg tussen de gemeente en de providers, zodat gezamenlijk kan worden bekeken of nieuwe aanvragen voor masten op relatief gunstige plekken komen te staan. Uitgangspunt hierbij is om masten zo min mogelijk te plaatsen in woonwijken, bij scholen en kinderdagverblijven. Dit is echter meer op basis van een gentlemen’s agreement, want een wettelijke basis ontbreekt.

De Rijksoverheid, die ten behoeve van de schatkist vele miljarden heeft verdiend aan de veiling van de frequenties, heeft de mogelijkheden om in te grijpen voor gemeenten sterk ingeperkt. Omdat de GezondheidsRaad heeft ‘vastgesteld’ dat het niet bewezen is dat deze straling aantoonbare gezondheidsrisico’s veroorzaakt, mag de gemeente ook geen vergunningen weigeren op basis van deze risico’s. Natuurlijk mag de gemeente wat vinden van de landschappelijk en stedenbouwkundige inpassing van masten. Overigens zijn alle zendinstallaties kleiner dan 5 meter op daken van gebouwen vergunningsvrij. Daar kan de gemeente al helemaal niks tegen doen. Zij wordt achteraf door de providers ingelicht over deze antenne-installaties op daken.

Nieuw beleid bij nota van 26 november 2013

Tot nu toe was het voorzorgsprincipe in de gemeente Haarlemmermeer onderdeel van impliciet beleid. Met andere woorden: er werd zoveel als mogelijk naar gehandeld zonder dat het dwingend was vastgelegd. Het College van B&W heeft getracht dit beleid bij nota van 26 november jl. expliciet te maken en daarmee restrictiever, want dwingend.

Deze poging lijkt echter achteraf mislukt: vele bewoners hebben protest aangetekend, evenals de providers. Tot afgelopen maandag (20 januari) was de gemeente nog in de veronderstelling dat de providers zich konden vinden in deze nota, totdat hun brancheorganisatie een brief stuurde met een vernietigend oordeel over het opgenomen afstandscriterium van 50 meter van scholen en kinderdagverblijven. Dat was de aanleiding voor het college om de gemeenteraad voor te stellen de sessie van gisteravond uit te stellen. Het college wil nu met alle nieuw verkregen informatie (wederom) deskundigen raadplegen.

Uitstel

De PvdA heeft dat voorstel gesteund, omdat wij graag een discussie in de gemeenteraad wensen als alle informatie op tafel ligt. Dus verlangen wij van het college om nog eens een goed overzicht te geven van de mogelijkheden en onmogelijkheden (ook wettelijk), van de standpunten van deskundigen en betrokkenen (zowel bewoners als providers) en van de organen die daarover gaan (RIVM, antennebureau, e.d.). Ook heeft het college toegezegd een benchmark op te stellen wat andere gemeenten in dit dossier doen. In ieder geval komt het college volgende week op verzoek van de raad met een brief wat dit uitstel betekent voor de lopende vergunningsaanvragen.

Ondanks dat de sessie was afgeblazen, waren toch vele bezorgde inwoners naar het Raadhuis gekomen. In de discussie die daarop volgde, bleek al een groot verschil van inzicht over de wettelijke mogelijkheden om in de lopende vergunningsaanvragen in te grijpen. De PvdA ziet, ondanks haar wens het voorzorgsprincipe zo veel als mogelijk te hanteren, helaas niet veel mogelijkheden. In het Haarlems Dagblad van donderdag 23 januari is daarover door journalist Bart Boele een uitstekende analyse gegeven (zie bijlage).20140123 stukje UMTS masten haarlemsdagblad

Hoe verder?

De PvdA-fractie verwacht op zo kort mogelijke termijn het debat in de gemeenteraad als nog te voeren, maar dan gevoed door alle informatie. Wat ons betreft voor de verkiezingen van 19 maart a.s., Wij zijn van mening dat het college daarvoor ook moet spreken met de betrokken bewoners en de dorps- en wijkraden.

Uiteindelijk hopen wij dat de gemeente weer terug kan keren naar de situatie waarin we met impliciet beleid het beste voor onze inwoners kunnen bereiken: rekening houdend met het voorzorgsprincipe, wel voldoende dekking in onze gemeente te hebben. Voor de PvdA betekent dat dat plaatsen van masten onontkoombaar is, maar dat we gezamenlijk moeten zoeken naar de plekken waar deze masten de minste overlast en bezorgdheid veroorzaken, dus zoveel als mogelijk buiten woonwijken en niet in de buurt van scholen en kinderdagverblijven.